Sfero döküm, yüksek mukavemet, tokluk ve işlenebilirlik özellikleri nedeniyle endüstride geniş kullanım alanı bulan bir döküm türüdür. Sfero dökümün kimyasal bileşiminde yer alan elementler, son ürünün yapısal ve mekanik özelliklerini doğrudan etkiler. Bu elementler arasında silis (Si), oldukça kritik bir rol üstlenir.
Peki, silis oranı sfero dökümde neyi etkiler?
Silis, Grafitleşmeyi Teşvik Eder
Silis, döküm sırasında karbonun serbest halde grafit formunda çökelmesine yardımcı olur. Yeterli miktarda silis sayesinde döküm içerisinde istenmeyen karbür oluşumu (sert ve kırılgan yapılar) engellenir. Bu da parçanın daha tok ve dayanıklı olmasını sağlar.
Ferrit ve Perlit Dengesini Belirler
Silis oranı, dökümün mikroyapısındaki ferrit ve perlit fazlarının dengesinde önemli rol oynar:
-
Yüksek silis oranı → Ferritik yapı artar → Daha iyi tokluk ve işlenebilirlik sağlar.
-
Düşük silis oranı → Perlitik yapı artar → Daha yüksek sertlik ve mukavemet sunar.
İhtiyaca göre bu dengeyi doğru kurmak, döküm parçasının performansını doğrudan etkiler.
Döküm Sıcaklığı ve Akışkanlık
Silis ayrıca eriyik metalin akışkanlığını da etkiler. Yüksek silis, döküm sıcaklığının biraz düşmesine neden olur ve özellikle ince kesitli parçaların kalıba daha iyi dolmasına yardımcı olur.
Pratik Bir Örnek: 3.20 Karbon ve 2.80 Silisli Sfero
Örneğin %3.20 karbon ve %2.80 silis içeren bir sfero alaşımı, ferritik-perlitik bir yapı oluşturma eğilimindedir. Bu tip bileşim, iyi bir dayanıklılık ve makinelenebilirlik dengesi sunar. Ancak, daha yüksek mukavemet istenen durumlarda silis oranı hafifçe düşürülerek, daha perlitik bir yapı hedeflenebilir.